Áp xe hậu môn

“Áp xe hậu môn” là một tình trạng nhiễm trùng gây tụ mủ ở vùng quanh hậu môn hoặc trực tràng. Đây là một vấn đề y tế phổ biến, gây đau và khó chịu, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như rò hậu môn.

Nguyên nhân gây áp xe hậu môn

Áp xe hậu môn thường do sự nhiễm trùng tại các tuyến nhỏ nằm xung quanh hậu môn. Khi các tuyến này bị tắc nghẽn hoặc vi khuẩn xâm nhập, chúng có thể bị viêm và tụ mủ, tạo thành ổ áp xe. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

1. Nhiễm trùng tuyến hậu môn (nguyên nhân phổ biến nhất)

Vùng hậu môn có nhiều tuyến nhỏ giúp tiết chất nhầy hỗ trợ quá trình đi tiêu.
Khi một trong các tuyến này bị tắc hoặc nhiễm khuẩn, mủ sẽ tích tụ và hình thành áp xe.

2. Bệnh lý viêm ruột mãn tính

Các bệnh như Crohn hoặc viêm loét đại tràng có thể gây viêm loét niêm mạc đường tiêu hóa, từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn lan ra các vùng xung quanh hậu môn và hình thành áp xe.

3. Vết nứt hậu môn bị nhiễm trùng

Những vết rách nhỏ ở niêm mạc hậu môn (do táo bón, đi tiêu khó…) có thể bị nhiễm trùng nếu không được vệ sinh tốt, dẫn đến hình thành ổ mủ.

4. Nhiễm trùng qua đường tình dục

Một số vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục (như chlamydia, lậu…) có thể gây viêm và nhiễm trùng ở vùng quanh hậu môn.

5. Hệ miễn dịch suy yếu

Người bị tiểu đường, HIV/AIDS, hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao bị nhiễm trùng, trong đó có cả nhiễm trùng ở vùng hậu môn.

6. Can thiệp y tế hoặc chấn thương vùng hậu môn

Thủ thuật nội soi, tiêm thuốc, hay chấn thương nhỏ vùng hậu môn có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây áp xe.

Triệu chứng của áp xe hậu môn

Triệu chứng của áp xe hậu môn thường biểu hiện rõ ràng và tiến triển nhanh. Người bệnh có thể cảm thấy đau đớn, khó chịu vùng hậu môn, kèm theo các dấu hiệu toàn thân nếu nhiễm trùng lan rộng.

1. Đau nhức vùng hậu môn

Đây là triệu chứng phổ biến và xuất hiện sớm nhất.
Cơn đau thường dữ dội, âm ỉ hoặc nhói, tăng dần theo thời gian.
Đau nhiều hơn khi ngồi, đi lại, đi tiêu, hoặc chạm vào vùng sưng.

2. Sưng, nóng, đỏ vùng hậu môn

Vùng da quanh hậu môn có thể bị sưng phồng lên thành một khối mềm, ấm, đỏ tấy.
Khi sờ vào thấy đau, đôi khi có thể cảm nhận được khối mủ dưới da.

3. Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi

Nếu nhiễm trùng nặng, người bệnh có thể sốt cao (trên 38°C), cảm thấy rét run, mệt mỏi toàn thân.
Đây là dấu hiệu cho thấy nhiễm trùng đang lan rộng và cần can thiệp y tế ngay.

4. Rỉ dịch hoặc chảy mủ

Khi ổ áp xe tự vỡ, có thể thấy mủ vàng, trắng hoặc có mùi hôi rỉ ra từ hậu môn.
Cảm giác đau có thể giảm sau khi mủ thoát ra ngoài.

5. Khó khăn khi đi tiêu

Người bệnh thường cảm thấy đau buốt, khó chịu khi rặn đi tiêu.
Một số người có thể cố nhịn đi cầu do sợ đau, dẫn đến táo bón.

Điều trị áp xe hậu môn

Điều trị áp xe hậu môn cần thực hiện càng sớm càng tốt để tránh biến chứng nguy hiểm như rò hậu môn hoặc nhiễm trùng lan rộng. Phương pháp điều trị chính là dẫn lưu mủ, kết hợp với chăm sóc và theo dõi kỹ sau thủ thuật.

1. Rạch và dẫn lưu mủ (Phương pháp điều trị chính)

Là bước bắt buộc trong điều trị áp xe hậu môn.
Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ tại vị trí sưng để mủ thoát ra ngoài.
Thường được thực hiện tại phòng khám hoặc bệnh viện, dưới gây tê tại chỗ.
Giúp giảm đau nhanh chóng và ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.

2. Dùng thuốc kháng sinh (khi cần thiết)

Không thay thế việc rạch dẫn lưu, chỉ hỗ trợ trong một số trường hợp:
- Nhiễm trùng lan rộng, có sốt cao.
- Bệnh nhân có sức đề kháng yếu (như tiểu đường, HIV).
- Áp xe sâu, khó tiếp cận hoặc sau phẫu thuật.

3. Chăm sóc sau dẫn lưu

Giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ.
Ngâm hậu môn bằng nước ấm (15–20 phút/lần, 2–3 lần/ngày) để giảm đau và hỗ trợ lành vết thương.
Thay băng thường xuyên nếu có đặt gạc tại chỗ dẫn lưu.
Ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước để tránh táo bón, giúp đi tiêu dễ dàng.

4. Theo dõi và phòng ngừa biến chứng rò hậu môn

Khoảng 30–50% trường hợp có thể hình thành rò hậu môn sau khi bị áp xe.
Cần tái khám định kỳ để theo dõi vết thương và phát hiện sớm lỗ rò nếu có.
Nếu xuất hiện rò hậu môn, có thể cần phẫu thuật điều trị rò sau này.

Khi nào nên đi khám bác sĩ để điều trị áp xe hậu môn?

Ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ bị áp xe hậu môn, bạn nên đi khám càng sớm càng tốt, đặc biệt trong các trường hợp sau:

✅ 1. Đau và sưng vùng hậu môn kéo dài

Đau nhói hoặc âm ỉ gần hậu môn, đặc biệt khi ngồi, đi lại hoặc đi tiêu.
Cảm giác có khối cứng, nóng, sưng đỏ ở vùng hậu môn.
Những dấu hiệu này là cảnh báo sớm của ổ áp xe hình thành.

✅ 2. Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi

Nếu bạn bị sốt từ 38°C trở lên, kèm theo đau vùng hậu môn, đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng đang lan rộng.
Cần khám ngay để tránh biến chứng nặng như nhiễm trùng huyết.

✅ 3. Rỉ mủ, dịch hôi từ hậu môn

Khi mủ tự thoát ra ngoài hoặc có dịch màu vàng/xanh có mùi hôi, chứng tỏ ổ áp xe đã vỡ.
Cần được bác sĩ làm sạch ổ mủ và theo dõi nguy cơ hình thành rò hậu môn.

✅ 4. Khó đi tiêu, táo bón kéo dài do đau

Người bệnh có xu hướng nhịn đi cầu vì sợ đau, dẫn đến táo bón – làm tình trạng nặng thêm.
Cần can thiệp y tế để giảm đau và giải quyết nguyên nhân.

✅ 5. Đã từng bị áp xe hoặc có tiền sử rò hậu môn

Nguy cơ tái phát cao, có thể cần kiểm tra kỹ để xử lý triệt để hoặc phẫu thuật nếu cần.

🆘 Lưu ý đặc biệt:

Nếu bạn có bệnh nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch (HIV/AIDS), đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, đang mang thai, thì cần đi khám sớm hơn vì nguy cơ nhiễm trùng lan nhanh hơn người bình thường.