Bệnh trĩ có di truyền không?

Bệnh trĩ là một trong những bệnh lý phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến khoảng 50% người trưởng thành, đặc biệt là người có thói quen sinh hoạt ít vận động, chế độ ăn uống thiếu chất xơ, hoặc thường xuyên bị táo bón. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn và đặt câu hỏi: “Bệnh trĩ có di truyền không?”

Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ về mối liên hệ giữa bệnh trĩ và yếu tố di truyền, đồng thời hướng dẫn cách phòng ngừa hiệu quả dù bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh này.

1. Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ (Hemorrhoids) là tình trạng giãn hoặc phồng tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng, gây đau rát, chảy máu, sa búi trĩ và khó chịu khi đi tiêu. Bệnh được chia làm ba loại chính:

Trĩ nội: Búi trĩ hình thành bên trong ống hậu môn.
Trĩ ngoại: Búi trĩ phát triển ở bên ngoài rìa hậu môn.
Trĩ hỗn hợp: Kết hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại.

2. Bệnh trĩ có di truyền không?

Câu trả lời là: Bệnh trĩ không phải là bệnh di truyền trực tiếp, nhưng yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Không phải bệnh di truyền theo gen

Hiện chưa có nghiên cứu nào chứng minh bệnh trĩ do gen di truyền giống như một số bệnh lý di truyền khác (ví dụ: máu khó đông, thalassemia,…).
Bệnh trĩ không lây từ cha mẹ sang con qua DNA.

Di truyền gián tiếp thông qua yếu tố cơ địa

Mặc dù không di truyền theo gen, nhưng các yếu tố cơ địa được “kế thừa” từ người thân trong gia đình có thể làm bạn dễ mắc bệnh trĩ hơn:

Thành tĩnh mạch yếu bẩm sinh.
Mô liên kết lỏng lẻo vùng hậu môn.
Khả năng tiêu hóa kém, rối loạn đại tiện mang tính gia đình.

Nếu bạn có cha mẹ hoặc người thân từng mắc bệnh trĩ, bạn có thể có nguy cơ cao hơn người bình thường, đặc biệt khi đi kèm các yếu tố nguy cơ khác như lối sống thiếu khoa học, táo bón kéo dài, hoặc lười vận động.

3. Các nguyên nhân chính gây bệnh trĩ

Ngoài yếu tố di truyền, phần lớn các trường hợp bệnh trĩ là do lối sống và thói quen sinh hoạt không hợp lý, bao gồm:

Táo bón kéo dài: Khiến bạn phải rặn mạnh, gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch hậu môn.
Tiêu chảy mạn tính: Làm tăng ma sát và kích ứng vùng hậu môn.
Ngồi lâu, đứng nhiều: Làm máu ứ đọng, dẫn đến sưng phồng tĩnh mạch.
Chế độ ăn thiếu chất xơ, uống ít nước.
Thừa cân – béo phì.
Mang thai và sinh con: Tăng áp lực ổ bụng và vùng chậu.

4. Làm sao để phòng tránh bệnh trĩ nếu trong gia đình có người mắc?

Nếu bạn có tiền sử người thân từng mắc bệnh trĩ, đừng quá lo lắng – bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách thay đổi thói quen sống và ăn uống. Dưới đây là một số lời khuyên:

Ăn uống lành mạnh

Tăng cường chất xơ tự nhiên từ rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt.
Uống đủ 2–2,5 lít nước/ngày để làm mềm phân.
Hạn chế thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, rượu bia và cà phê.

Vận động hợp lý

Tập thể dục 30 phút mỗi ngày, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu.
Không ngồi quá lâu trên bồn cầu, tránh rặn mạnh khi đi vệ sinh.

Thói quen đại tiện khoa học

Đi đại tiện đúng giờ mỗi ngày.
Không nhịn đi tiêu.
Luôn giữ vùng hậu môn sạch sẽ, khô thoáng.

5. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa khi có các dấu hiệu như:

Đi ngoài ra máu tươi.
Đau rát, ngứa hoặc sưng vùng hậu môn.
Có khối sa trĩ lòi ra ngoài khi đi tiêu.
Cảm giác mót rặn, đi không hết phân.

Nếu được phát hiện và điều trị sớm, bệnh trĩ có thể được kiểm soát tốt bằng thuốc, chế độ ăn uống và chăm sóc tại nhà. Với trường hợp nặng, các phương pháp điều trị hiện đại như laser, Doppler – THD hoặc kỹ thuật Longo sẽ mang lại hiệu quả cao, ít đau, phục hồi nhanh.

Bệnh trĩ không phải là bệnh di truyền trực tiếp, nhưng có thể liên quan đến yếu tố di truyền gián tiếp về cơ địa và cấu trúc mô. Tuy nhiên, nguyên nhân chính gây bệnh vẫn là lối sống và thói quen sinh hoạt không khoa học. Dù bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh hay không, việc chủ động thay đổi lối sống, ăn uống hợp lý và theo dõi sức khỏe định kỳ là chìa khóa để phòng ngừa bệnh trĩ hiệu quả.

Bệnh Viện Tâm An chuyên khoa điều trị bệnh trĩ, khám trĩ hậu môn, trực tràng đầu tiên và duy nhất hiện nay ở Việt Nam tại địa chỉ 257 đường Nguyễn Trãi, P. Tân Sơn, TP. Thanh Hoá. Đối diện bến xe phía tây rất thuận lợi cho việc đi lại. Bệnh viện có đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa sâu, giàu y đức:

Chủ đầu tư, Giám đốc: Bác sĩ chuyên khoa II. Lê Thái Cơ – Nguyên thượng tá, bác sĩ quân y
Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Mạnh Nhâm: Chủ tịch hội hậu môn trực tràng Việt Nam: Giám Đốc bệnh viện Tâm An chuyên khoa trĩ, hậu môn trực tràng từ ngày thành lập. Hiện nay là cố vấn chuyên môn của bệnh viện
Tiến Sĩ Lê Xuân Huệ – chuyên khoa về Hậu môn trực tràng

Bệnh viên Tâm An nằm giữa trung tâm thành phố tại địa chỉ 257 Nguyễn Trãi thành phố Thanh Hóa